ALLAH RESULU SALLALLAHU ALEYHİ VE SELLEMİN VİTİR NAMAZ

Esselamu aleykum değerli dostlar..

Bu yazımızda özelden yazarak vitir namazı hususunda ayrıntılı bilgi isteyen bir kardeşimizin isteğini yerine getirmeye çalışacağız Allah’ın izni ile. Kendisinden bu konuyu hemen yazamadığım için beni mazur görmesini rica ediyorum. Rabbim hepimizin kendisine yaptığımız ibadetler hususunda gayretimizi ve hassasiyetimizi artırsın.

   Kardeşlerim, Allah subhanehu ve tealaya yakınlaşmamıza  sebep olacak her konuyu bize en ince ayrıntısına kadar açıklamış ve yaşamış olan Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem vitir namazı hususunda da bize en güzel örnektir. Bizler vitir namazı hakkında Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellemin sünnetine tamamen ters bir tutum içerisindeyiz. Hep beraber Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellemin vitir namazını nasıl kıldığına bakalım ve kendi yanlışlarımızı eksiklerimizi görüp sahih deliller ışığında doğruyu öğrenelim inşaAllah..

VİTİR NE DEMEKTİR?

   Vitir “tek”, “tek başına olan” anlamına gelir. Yatsı namazı ile sabah namazı arasında kılınan sonu tek rekatlı namazdır. 1, 3, 5, 7… gibi. Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem gece namazını devamlı tek rekatla sonlandırmıştır.

“Ey Kur’ân ehli, vitir namazını kılın! Çünkü Allah tektir, tek’i sever.” (Buhârî, Daavât, 69; Müslim, Zikir, 5-6; Nesâî, Kıyâmu’l-Leyl, 27; Tirmizî, Vitir, 2; Ebû Dâvud, Vitir, 1)

VİTİR NAMAZININ HÜKMÜ NEDİR?

   Vitir Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellemin önem verdiği ve teşvik ettiği müekkedbir sünnettir. Ali radıyallahu anh vitir namazı hakkında şöyle demiştir:

““Vitir namazı her gün istisnasız ve mutlaka yapılması gerekmez ve o sizin farz namazlarınız gibi de değildir! Fakat Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) vitir namazını kıldı ve:

‘Ey Kur’an ehli! Vitir namazını kılınız! Şüphesiz ki Allah vitirdir (tekdir) ve vitri (teki) sever’ buyurdu.” (İbni Mace 1169, Ebu Davud 1416, Tirmizi 450, İbni Huzeyme 1567)

   Değerli kardeşlerim vitir namazının vacip olduğu hususundaki görüş yanlıştır. Çünkü Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem vitri farz namazlardan ayrı tutmuş ve sadece farz namazları eda edene cenneti müjdelemiştir. Vitr namazı vacip olmuş olsaydı Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem mutlaka onuda zikrederdi.

Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem bu konuda şöyle buyurmuştur:

“Allah subhanehu ve tealanın kullarına farz kıldığı beş vakit namaz vardır. Kim bunları eda eder, bunları küçük görmeyip zayi etmezse Allah’ın o kimseyi cennete koyacağına dair sözü vardır. Her kim bunları yapmazsa o kimse için Allah katında bir söz yoktur. Dilerse ona azab eder dilerse affeder. (Ebu Davud, İbni Mace, Nesai, Ahmed)

Buhari ve Müslim’in Ubeydullah radıyallahu anhın hadisinden naklettiklerine göre Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:

“Allah gece ve gündüz beş vakit namaz farz kılmıştır.” Arabi sordu: “Başka kılmam gerekir mi?” Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem: “Hayır, ancak nafile kılarsan o başka.” Buyurdu. 

Başka bir rivayette ise “dilersen nafile kılabilirsin” diye geçmektedir.

Yukarıdaki hadislerden de açıkça anlaşıldığı gibi vitir farz namazların içine dahil değildir. Vitir namazı Allah Resulunun çok teşvik ettiği ve kendisininde devam ettiği bir namazdır.

VİTİR NAMAZINI NE ZAMAN KILMALIYIZ?

   Vitr namazı yatsı namazı ile sabah namazının arasındaki herhangi bir vakitte kılınır. Bu konuda Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellemden gelen rivayet şöyledir kardeşlerim:

“Şüphesiz Allah size bir namaz arttırmıştır. O da vitirdir. Onu yatsı namazı ile sabah namazı arasında kılınız.” (Ahmed, Bknz. es-Sahiha,108)

Mesruk, Aişe (Radiyallahu Anha)’ya Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in vitrini sordu. Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:

“Gecenin her vaktinde, evvelinde, ortasında ve sonunda vitir namazını kılardı. Vefatı dönemlerinde vitir namazını kılışı seher vaktinde son bulmuştur.” (Begavi Şerh 970)

Cabir (Radiyallahu Anh) şöyle dedi: “Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

“Herkim gecenin sonunda kalkamayacağından korkarsa, gecenin evvelinde vitri kılsın! Herkim de gecenin sonunda kalkacağından emin ise, vitri gecenin sonunda kılsın! Şüphesiz ki gecenin sonunda kılınan namaz şahitlidir ve o daha faziletlidir!’ buyurdu.” (Müslim 755/162, Begavi Şerh 969, Albânî Sahiha 2610)

Gece kalkamamaktan korkan kişi vitri uyumadan önce kılabilir. Bu hususda Allah Resulünden gelen hadis şöyledir:

“Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Halilim (candan dostum) (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bana üç şeyi vasiyet etti:

1) Her ayda üç gün oruç tutmak,

2) İki rekât duha namazı kılmak ve

3) Uyumadan önce vitir namazını kılmaktır.” (Müslim 721/85, Buhari 1120,)

Ebud-Derda (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Sevgilim (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bana üç şeyi vasiyet etti. Yaşadığım müddetçe onları asla terk etmeyeceğim:

1) Her ayda üç gün oruç tutmak,

2) Duha namazı kılmak ve

3) Vitir namazını kılıncaya kadar uyumamamdır.” (Müslim 722/86)

VİTİR NAMAZINI KAÇ REKAT KILMALIYIZ?

   Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem vitir namazını bazen yedi, bazen beş, bazen üç, bazen de bir rekat olarak kılmıştır. Bu hususdaki hadisleri şöyle sıralayabiliriz:

Ebu Eyyub (Radiyallahu Anh) şöyle dedi: “Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Vitir namazı haktır. Dileyen kimse onu, beş rekât olarak kılsın; dileyen kimse üç rekât olarak kılsın; dileyen kimse de bir rekât olarak kılsın’ buyurdu.” (Darekutni 2/22, Ebu Davud 1422, Nesei 1710, 1711, İbni Mace 1190, Albani Teravih 84)

Ümmü Seleme (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) beş rekâtle ve yedi rekâtle vitir namazı kılardı, rekâtlerin arasını ne selamla ne de konuşmayla ayırmazdı.” (Nesei 1713, İbni Mace 1192, Abdurrezzak 4668, Albânî Sahiha 2961)

Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) beş rekâtle vitir namazı kılardı. Teşehhüt için sadece rekâtlerin sonuncusunda otururdu. (Nesei 1716, Müslim 737/123, Albânî Teravih 84)

Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) üç rekâtle vitir namazı kılardı. Teşehhüt için sadece rekâtlerin sonuncusunda otururdu.” (Hakim)

   Bu hadislerde, vitir namazının yedi, beş, üç ve bir rekât olarak kılınabileceği açıklanmaktadır. Bildiğimiz kadarıyla vitir namazının adedi yedi rekâttan fazla gelmemiştir. Hadislerde zikredilen vitir namazının bu adetlerinden her hangi biriyle vitir namazı kılınabilir.

Yani kişi dilerse vitir namazını yedi rekât, dilerse beş rekât, dilerse üç rekât, dilerse bir rekât olarak kılabilir ve bu kendisine caizdir. Bir rekâttan fazla adetteki vitir namazlarını kılarken, onu kılan kimse en son rekâta kadar teşehhüt için ka’deye oturmamalıdır.

Çünkü hadislere dikkat edildiğinde Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yedi rekâtlı vitirde ve beş rekâtlı vitirde selam vererek namazdan çıkacağı ka’deye kadar hiç teşehhüt için oturmamıştır. Üç rekâtlı vitirde de yine son üçüncü rekâta kadar teşehhüt için ka’deye oturulmaması ve üçüncü rekâtın sonunda teşehhüt için ka’deye oturulması ve selamla namazdan çıkılması gerekir.

Üç rekâtlı vitir namazı kılınırken, önce iki rekât kılınıp teşehhüt için ka’deye oturmak sonra selam vermeden üçüncü rekâta kalkmak ve sonra üçüncü rekâtın sonunda tekrar teşehhüt için ka’deye oturmak sonra selamla namazdan çıkmak şeklinde günümüzde insanların uyguladığı amel doğru değildir. http://www.sahihhadisler.net/?pid=p&id=2542

VİTİR NAMAZINDA NE OKUMALIYIZ?

   Vitir namazında Fatihadan sonra Kur’an’dan herhangi bir ayet okumak caizdir. Çünkü Allah subhanehu ve teala namazlarda “O hâlde ondan kolayınıza geleni okuyun” (Müzzemil, 20) buyurarak bize çok büyük bir kolaylık tanımıştır.  Bu genel bir kaidedir.

Allah Resulünün vitirde hangi sureleri okuduğuna baktığımızda şu rivayetlerle karşılaşıyoruz kardeşler: Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) vitir namazının birinci rekâtinde ‘Sebbihisme Rabbike’l-A’la’ ikinci rekâtinde ‘Kul Ya Eyyuhe’l-Kafirun’ üçüncü rekâtinde ‘Kul Huvallahu Ahad, Kul Eûzu Birabbi’l-Felak ve Kul Eûzu Birabbi’n-Nas’ı okuyordu.” (İbni Hibban 2432 Darekutni 2/31, Hâkim 1/3052/520,)

Ubey bin Ka’b (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) üç sure: Sebbihisme Rabbike’l-A’la, Kul Ya Eyyuhe’l-Kafirun, Kul Huvallahu Ahad ile vitir namazı kılıyordu ve rükûdan önce de kunut yapıyordu. Selam verdikten sonra ise iki kere gizli üçüncüsünde açıktan olarak: ‘Subhâne’l-Meliki’l-Kuddûs’ diyordu.” (Darekutni 2/31)

Vitir namazının üç rekâtındaki kıraat:

Bir kimsenin, üç rekâtın birincisinde (Fâtiha sûresinden sonra) A'la sûresini, ikinci

rekâtında Kâfirûn sûresini, üçüncü rekâtında da İhlas sûresini okuması, kimi zaman İhlas

sûresi ile birlikte Felak ve Nas sûrelerini okuması da, sünnettendir.

Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den sahih olarak rivâyet olunduğuna göre o, Vitir namazının bir rekâtında Nisâ sûresinden yüz âyet okumuştur. (Şeyh Elbani, Kıyamul- Leyl)

VİTİR NAMAZINDA BİZE YASAKLANAN ŞEY NE?

Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

‘Vitir namazını üç rekâtlı yapmayın! Vitir namazını beş veya yedi rekâtlı yapınız! Vitir namazını akşam namazına benzetmeyiniz’ buyurdu.” (İbni Hibban 2429, Darekutni 2/2425, 2627, Hâkim 1/304, Beyhaki 3/3132, Albani Kıyamı Ramazan 30)

   Bu hadisdeki “vitri akşam namazına benzetmeyin” sözünden kasıt akşam namazı gibi ikinci rekatında teşehhüde oturup daha sonra kalkıp üçüncü rekatta tekrar teşehhüde oturmayın. Vitri üç rekat kılmak istediğinizde ikinci rekatında hiç teşehhüde oturmadan sadece son rekatta yani üçüncü rekatta teşehhüde oturun demektir. Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem üç rekat kılacağımız vitiri akşam namazının farzı gibi kılmayı bize yasaklamıştır.

Vitir namazı hakkında bize yasaklanan şeylerden biride bir gecede iki defa vitir kılmaktır.

Kays b. Talk b. Ali dediki:

“Bir Ramazan gününde Talk b. Ali radıyallahu anh bizi ziyaret etti ve yanımızda akşamladı. Sonra bize gece namazı ve vitir kıldırdı. Sonra mescidine gitti ve arkadaşlarına namazı kıldırdı. Geriye vitir kaldı. Birisine gelip arkadaşlarına vitiri kıldır. Zira ben Allah Resulunden şöyle buyurduğunu işittim:

“Bir gecede iki vitir olmaz.” (Ebu Davud, Nesai, Hasendir.)

VİTİR NAMAZINDA KUNUT VARMI VE VARSA NE OKUMALIYIZ?

   Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem vitirde kunutu bazen yapar bazen terkederdi. Bazı sahabe ve tabiinden kimselerin vitir namazında kunutu yıl boyunca terkedip, sadece Ramazanın ikinci yarısında yaptıkları rivayet edilmiştir.  Bu konuda gelen rivayetlerden anlaşıldığına göre kunutun vtir namazının olmazsa olmazı olmadığı, özel zamanlarda, musibet anlarında, duaya çok ihtiyaç hissedildiği zamanlarda yapıldığıdır. Bunun yanısıra dileyen her zamanda yapabilir. Çünkü bu konuda biz yasak yoktur.

Allah resulu sallallahu aleyhi ve sellemden gelen rivayette kunutta şu duayı okumamız tavsiye edilmiştir:

Hasan bin Ali (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bana bazı dualar öğretti, onları vitir namazında, diğer bir lafızda; Vitir namazının kunutunda söylüyorum:

اَللَّهُمَّ اهْدِنِي فِيمَنْ هَدَيْتَ، وَعاَفِنِي فِيمَنْ عاَفَيْتَ، وَتَوَلَّنِي فِيمَنْ تَوَلَيْتَ، وَباَرِكْ لِي فِيماَ أَعْطَيْتَ، وَقِنِي شَرَّ ماَ قَضَيْتَ، إِنَّكَ تَقْضِي وَلاَ يُقْضَي    عَلَيْكَ، وَإِنَّـهُ لاَ يَذِلُّ مَنْ واَلَيْتَ، وَلاَ يَعِزُّ مَنْ عاَدَيْتَ، تَباَرَكْتَ رَبَّناَ وَتَعاَلَيْتَ، لاَ مَنْجَي مِنْكَ إِلاَّ إِلَيْكَ

‘Allahummehdini Fi Men Hedeyte Ve Afini Fi Men Afeyte Ve Tevelleni Fi Men Tevelleyte Ve Barik Li Fima Ağtayte Ve Gıni Şerra Ma Gadayte, İnneke Tagdi Ve La Yugda Aleyke Ve İnnehu La Yezillu Men Valeyte Ve La Yeizzu Men Adeyte, Tebarekte Rabbena Ve Tealeyte La Menca Minke İlla İleyk Sallallahu Ala Muhammed.’

"Allahım! Hidâyet verdiklerinin arasında bana da hidâyet ver. Âfiyet verdiklerinin arasında bana da âfiyet ver. Dost edindiklerinin arasında beni de dost edin.Verdiğini benim için bereketli kıl.Ttakdir ettiğin şeylerin şerrinden beni koru. Şüphesiz ki ancak sen hükmedersin ve sana hükmedilmez.Sen, kimi dost edinirsen, o zelil olmaz.Kimi de düşman edinirsen, o asla aziz olmaz. Rabbimiz, mübârek ve yücesin.Senden başka sığınılacak kimse yoktur."

(Ebu Davud 1425, Nesei 1744, Tirmizi 464, Darimi 1/373, İbni Mace 1178, İbni Mende Tevhid 343, Tayalisi 1179, Ahmed 1718, Albânî Kıyamı Ramazan 31)

   Bu duânın sonuna geldiğinde kimi zaman, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e salât ve selâmda bulunur.Bu duâya ilâve olarak meşrû ve sahih olan başka güzel duâlar okumakta bir sakınca yoktur.

Kunut duâsını rükûdan doğrulduktan sonra yapmakta, kâfirlere lânet okumakta, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e salât ve selâmda bulunmakta ve Ramazan'ın ikinci yarısında müslümanlar için duâ etmekte bir sakınca yoktur. Çünkü Ömer b. Hattab'ın - Allah ondan râzı olsun- hilâfeti zamanında imamların böyle yaptıkları sâbittir.

Nitekim Abdurrahman b. Ubeyd el-Kârî, rivâyet ettiği hadisin devamında şöyle demiştir: "İnsanlar, ikinci yarısından itibaren Ramazan çıkıncaya kadar kâfirlere lânet okuyorlar ve şöyle diyorlardı:

 “Allahım! Senin yolundan çeviren, elçilerini yalanlayan ve va'dine inanmayan kâfirlere lânet et.Onların arasını aç (müslümanlara karşı sözbirliği etmelerine engel ol), kalplerine korku sal ve onların üzerine azabını gönder. Ey hak ilah!” Sonra Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e salât eyler ve gücü yettiğince müslümanlar için hayır duâsında bulunur, ardından da mü'minler için istiğfarda bulunur.

Râvi dedi ki:

(Ömer, kunut duâsında), kâfirlere lânet okuduktan, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e salât eyledikten, erkek ve kadın mü'minlere istiğfarda bulunduktan ve Allah'a şöyle yalvarırdı:

 “Allahım! Ancak sana ibâdet ederiz. Yalnızca senin için namaz kılar ve secde ederiz.Yalnızca sana koşar ve yöneliriz. Rabbimiz! Rahmetini ümit eder ve hak olan azabından korkarız. Şüphesiz senin azabın, düşmanlık ettiğin kimseye erişir.”

Ardından tekbir getirir ve secdeye varırdı." (Buhari)

VİTİRİN SONUNDA HANGİ DUAYI OKUMALIYIZ?

Bir kimsenin, vitir namazının sonunda selâmdan önce veya selâmdan sonra şöyle

duâ etmesi sünnettendir:

"Allahım! Gazabından rızâna, cezalandırmandan affına; senden yine sana sığınırım. Sana olan övgüleri sayamam. Sen, kendini övdüğün gibisin." (Müslim)

Vitir namazının sonunda selâm verdikten sonra 3 defa şöyle duâ etmesi sünnettendir:

"Her türlü noksanlıklardan uzak olan mutlak hükümdar Allah’ı tüm noksanlıklardan tenzih ederim."

Üçüncüsünde sesini uzatarak yükseltir.

VİTİR NAMAZININ KAZASI VARMIDIR?

Kardeşlerim namazların kazası hususundaki kural şudur. Farz namazın kazası farz, sünnet namazların kazası sünnettir.

Allah resulu sallallahu aleyhi ve sellem adeti üzere kıldığı nafile namazları herhangi bir sebepden dolayı o vakitte kılamadıysa onları daha sonra kaza ederdi.

Aişe radıyallahu anha şöyle anlatıyor:

“Allah Resulu sallallahu aleyhi ve sellem şayet kendisine uyku veya bir acı galebe çalar da gece namazını kılamazsa onun yerine gündüz on iki rekat namaz kılardı.” (Ebu Davud, Tirmizi, İbni Mace, sahihtir.)

Ebu Sa’id radıyallahu anhdan Rasulullah buyurdu ki:

“Vitiri kılmadan uyuyakalan veya unutan, onu hatırladığı zaman kılsın.” ( Nesai, İbni Huzeyme, İbni Hibban, Sahihtir.)

Vitir namazı hakkında benim hazırlayabildiğim bilgiler bu kadar kardeşler. Rabbim hepimizin amellerini güzelleştirsin ve Resulunun amellerine uygun hale getirsin. Amiiin.